Η Αφρική είναι σε μεγάλο βαθμό terra incognita στην Ελλάδα. To μάθημα εξετάζει τις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις στην Αφρική από την εποχή της αποικιοκρατίας μέχρι σήμερα. Από τις αρχές του 21ου αιώνα, υψηλότεροι ρυθμοί οικονομικής μεγέθυνσης, το αυξημένο ενδιαφέρον της Κίνας και ορισμένοι άλλοι παράγοντες (όπως η μετανάστευση, οι ένοπλες συγκρούσεις και οι απειλές για το περιβάλλον) έχουν αυξήσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον για την ήπειρο. Η μελέτη της Αφρικής είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα για πολιτικούς επιστήμονες και διεθνολόγους γιατί περιλαμβάνει τη δράση κρατικών και μη κρατικών δρώντων σ’ ένα περιβάλλον όπου συχνά η επιβίωση των καθεστώτων αποτελεί το μείζον ζήτημα.

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Το Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων είναι το μοναδικό στην Ελλάδα που προσφέρει στους/ις φοιτητές/ήτριες τη δυνατότητα να εξοικειωθούν με τη θέση της Αφρικής στο παγκόσμιο σύστημα και ιδιαίτερα με τις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι φοτητές/ήτριες  αποκτούν δεξιότητες στην αναζήτηση και ανάλυση σύνθετων δεδομένων, κατανοούν διαφορετικές θεωρητικές προσεγγίσεις στο ζήτημα της ανάπτυξης, μαθαίνουν την πολυπλοκότητα της αλληλεπίδρασης οικονομικών και πολιτικών παραγόντων καθώς και το σύνθετο χαρακτήρα της σύγχρονης διακυβέρνησης. Επίσης το μάθημα προωθεί το σεβασμό στη διαφορετικότητα και την πολυπολιτισμικότητα ενώ προετοιμάζει τους/ις φοιτητές/ήτριες για εξειδικευμένες μεταπτυχιακές σπουδές σε ζητήματα ανάπτυξης και σπουδών περιοχών αλλά και για καριέρες στη διεθνή αναπτυξιακή συνεργασία και άλλους κοινωνικούς τομείς εκτός συνόρων. 

 

Οι φοιτητές/ήτριες εξοικειώνονται με την ιστορία της Αφρικής και με τις πολύπλοκες σχέσεις των κρατών της ηπείρου με τον υπόλοιπο κόσμο. Παράλληλα εξοικειώνονται με τις σχέσεις της Αφρικής με την ΕΕ, τις δομές του διεθνούς εμπορίου και τη διεθνή αναπτυξιακή βοήθεια αλλά και με την επίλυση συγκρούσεων και τις ειρηνευτικές αποστολές. Κατανοούν τη διασύνδεση και αλληλεπίδραση πολιτικών και οικονομικών παραγόντων και το ρόλο κρατικών και μη κρατικών δρώντων. Επίσης μελετούν την ερμηνευτική ικανότητα διαφορετικών προσεγγίσεων όπως οι θεωρίες του εκσυγχρονισμού, της εξάρτησης αλλά και πιο πρόσφατες προσεγγίσεις όπως η μετα-αποικιοκρατία. Αποκτούν δεξιότητες στην ανάλυση των σύνθετων ζητημάτων της διακυβέρνησης. Επίσης κατανοούν σε μεγαλύτερο βάθος τις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ, το ρόλο της στο διεθνές εμπόριο και την επιρροή που ασκεί σε άλλες περιοχές του κόσμου. Τέλος, οι φοιτητές προβληματίζονται για τις διαφορές και τις ομοιότητες της Αφρικής με άλλες περιφέρειες του κόσμου, συνειδητοποιούν την ισχύ των προκαταλήψεων και στερεοτυπικών εικόνων και προβληματίζονται για μεγάλης σημασίας ζητήματα όπως η μετανάστευση και ο ρατσισμός. 

ΓΕΝΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ

Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών 

Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις 

Λήψη αποφάσεων 

Αυτόνομη εργασία 

Εργασία σε διεθνές περιβάλλον 

Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών

Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα

Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής 

Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το μάθημα αναπτύσσεται σε 13 ενότητες.

Τίτλος ενότητας	Βιβλιογραφία	Σύνδεσμος παρουσίασης
Εισαγωγή: Γιατί η Αφρική έχει σημασία - Βασικά γεωγραφικά δεδομένα		Παρουσίαση αναρτημένη στο eclass
Από την ευρωπαϊκή αποικιοκρατία στην ανεξαρτησία	Α. Χουλιάρας και Σ. Πετρόπουλος, Η Αφρική και οι Άλλοι, Κεφ. 1
Η Αφρική στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου	Α. Χουλιάρας και Σ. Πετρόπουλος, Η Αφρική και οι Άλλοι, Κεφ. 2
Η Αφρική μετά το τέλος του διπολικού ανταγωνισμού	Α. Χουλιάρας και Σ. Πετρόπουλος, Η Αφρική και οι Άλλοι, Κεφ. 3
Η άνοδος της στρατηγικής σημασίας της Αφρικής στον 21ο αιώνα	Α. Χουλιάρας και Σ. Πετρόπουλος, Η Αφρική και οι Άλλοι, Κεφ. 4
Η Αφρική στην παγκόσμια οικονομία	Α. Χουλιάρας και Σ. Πετρόπουλος, Η Αφρική και οι Άλλοι, Κεφ. 5
Οι Σχέσεις Αφρικής-ΕΕ	Α. Χουλιάρας και Σ. Πετρόπουλος, Η Αφρική και οι Άλλοι, Κεφ. 6
Η Αφρική και η Ελλάδα	Α. Χουλιάρας και Σ. Πετρόπουλος, Η Αφρική και οι Άλλοι, Κεφ. 7
Μελέτες Περίπτωσης: Νιγηρία, Σουδάν, Μποτσουάνα, Ρουάντα		Παρουσιάσεις αναρτημένες στο eclass
Παρουσιάσεις εργασιών 1		Παρουσιάσεις αναρτημένες στο eclass
Παρουσιάσεις εργασιών 2		Παρουσιάσεις αναρτημένες στο eclass
Το Μέλλον της Αφρικής	Α. Χουλιάρας και Σ. Πετρόπουλος, Η Αφρική και οι Άλλοι, Κεφ. 8
Ανακεφαλαίωση

Τρόποι αξιολόγησης φοιτητών/ανά βδομάδα:

Βδομάδες 6-13	Τμηματική προφορική παρουσίαση ατομικών εκθέσεων από φοιτητές
Τέλος βδομάδας 13	Υποβολή γραπτής ατομικής έκθεσης
Εξεταστική περίοδος	Τελικές γραπτές εξετάσεις

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

Πρόσωπο με πρόσωπο

ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Η οργάνωση του μαθήματος (πχ ανακοινώσεις, πρόσθετο ηλεκτρονικό διδακτικό υλικό, επιλογή/υποβολή/βαθμολόγηση εργασιών κλπ) στηρίζεται στην αξιοποίηση του e-class.

Στιςπερισσότερες παραδόσεις γίνεται παρουσίαση με τη χρήση υπολογιστή και projector.

Η βαθμολογία καταχωρείται με τη χρήση της εφαρμογής classweb (https://e-secretary.uop.gr/classweb/) .

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Δραστηριότητα	ΦόρτοςΕργασίας Εξαμήνου
Διαλέξεις	13 Εβδ. x 3 ώρες = 39 ώρες
Ατομική Έκθεση	3 Εβδ. x 4 ώρες x 1,5 = 18 ώρες
Προφορική παρουσίαση	1 ώρα επαφής + 3 ώρες προετοιμασίας= 4 ώρες
Τελικές εξετάσεις	13 Εβδ. x 3 ώρες x 1,5 = 59 ώρες
Σύνολο Μαθήματος	120 ώρες

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ 

Η αξιολόγηση γίνεται στην ελληνική γλώσσα (κατ’ εξαίρεση στα αγγλικά στους φοιτητές Erasmus) με βάσει την ακόλουθη διαδικασία:

Γραπτές εξετάσεις: 80%

Ατομική Έκθεση: 20%

 

Η τελική βαθμολογία του/της φοιτητή/τριας προκύπτει από το άθροισμα των επιμέρους βαθμολογιών. 

Ο βαθμός των γραπτών εξετάσεων στις οποίες τίθενται ερωτήσεις σύντομης απάντησης πολλαπλασιάζεται επί 0,80 (πχ 6x0,80=4,8). 

Ο βαθμός της ατομικής έκθεσηςπου αφορά την σύντομη ανάπτυξη ενός δοκιμίου έκτασης 1.500-2.000 λέξεις) πολλαπλασιάζεται επί 0,20 (πχ 8x0,20=1,60). 

 

Η συμμετοχή στα μαθήματα μπορεί να ενισχύσει την τελική βαθμολογία του/της φοιτητή/τριας ως 10%.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος είναι ο/η φοιτητής/τρια να πάρει προβιβάσιμο βαθμό (τουλάχιστον 5) στις γραπτές εξετάσεις. Σε αντίθετη περίπτωση, στην τελική βαθμολογία του/της δεν συνυπολογίζονται η ατομική έκθεση και η συμμετοχή στα μαθήματα. Κατοχυρώνονται, ωστόσο, οι βαθμολογίες αυτές για την αμέσως επόμενη εξεταστική περίοδο στην οποία θα συμμετάσχει.

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Στο e-class είναι αναρτημένο το βιβλίο Η Αφρική και οι Άλλοι: Οι Σχέσεις της Αφρικής με την Ευρώπη και τον Κόσμο (Κάλλιπος 2016) που αποτελεί και το βασικό διδακτικό εγχειρίδιο. Για όσους/ες δυσκολεύονται να διαβάσουν από ηλεκτρονικά μέσα, υπάρχουν και λίγα τυπωμένα βιβλία που μπορείτε να δανειστείτε από τη βιβλιοθήκη του Τμήματος.

 

Μπάζιλ Ντάβιντσον, Ιστορία της Αφρικής, Αθήνα: Αίολος, 1997

 

Σταμάτης Γεωργούλης και Αστέρης Χουλιάρας, Κράτη και Εθνότητες στο Κέρας της Αφρικής, Αθήνα: Γνώση, 1995 

 

Αστέρης Χουλιάρας, Η Κατάρρευση του Κράτους στην Αφρική, Αθήνα: Στοχαστής, 1997

 

W. Brown, The European Union and Africa: The restructuring of North-South relations, London: I. B. Tauris, 2002

 

Maurizio Carbone, The European Union and International Development, London: Routledge, 2007

 

Christopher Clapham, Africa and the International System. The Politics of State Survival, Cambridge: Cambridge University Press, 1996

 

Frederick Cooper, Africa Since 1940: The Past of the Present, Cambridge: Cambridge University Press, 2002

 

Jeffrey Herbst, States and Power in Africa: Comparative Lessons in Authority and Control, Princeton: Princeton University Press, 2000

 

April A. Gordon and Donald L. Gordon, Understanding Contemporary Africa, Boulder, CO: Lynne Rienner, 2006

 

Konstantinos Magliveras and G. Naidi, The African Union, The Hague: Kluwer, 2009

 

Walter Rodney, How Europe Underdeveloped Africa, Washington: Howard University Press, 1982

 

Peter J. Schraeder, African Politics and Society. A Mosaic in Transformation, New York: Wadsworth Publishing, 2003

 

Daniel Sicurelli, The European Union’s Africa Policies: Norms, Interests and Impact, London: Ashgate, 2010

 

Ian Taylor, The International Relations of Sub-Saharan Africa, London: Continuum, 2010

 

Ian Taylor and Paul Williams, eds, Africa in International Politics, London: Routledge, 2004

 

Alex Thomson, An Introduction to African Politics, London: Routledge, 2010

 

Επιστημονικά Περιοδικά

Υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός επιστημονικών περιοδικών που περιέχoυν άρθρα σχετικά με την Αφρική. Tα περιοδικά με τη μεγαλύτερη επιρροή είναι το African Affairs (Οxford University Press), The Journal of Modern African Studies (Cambridge University Press) και το Review of African Political Economy (Blackwell). Αξιόλογα είναι και τα The Journal of Contemporary African Studies, African Security, African Studies Quarterly, Africa Today και πολλά άλλα. Eπίσης εκατοντάδες άρθρα για την Αφρική είναι διάσπαρτα σχεδόν σε όλα τα περιοδικά διεθνών σχέσεων και πολιτικής επιστήμης. Σε πάρα πολλά από αυτά τα περιοδικά υπάρχει απευθείας πρόσβαση μέσω του Hellenic Academic Library Network (HEALink) από την ιστοσελίδα 

http://www.uop.gr/index.php?option=content&task=view&id=170 του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Αν αναζητάτε άρθρα για ένα συγκεκριμένο θέμα καλό είναι να χρησιμοποιείτε τη βάση δεδομένων Scopus (http://www.uop.gr/index.php?option=content&task=view&id=169). Επίσης είναι σημαντικό να χρησιμοποιείτε και τις ευρύτερες βάσεις δεδομένων scholar.google.com (για επιστημονικά άρθρα και παρουσιάσεις σε συνέδρια) καθώς και το books.google.com (για επιστημονικά βιβλία). Σε πολλά από αυτά έχει πλήρη πρόσβαση στο περιεχόμενο. Ειδήσεις για την Αφρική μπορείτε να διαβάζετε στο site του BBC (http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/default.stm) και  στο Afrol News (http://www.afrol.com/) .

 

Διαδικτυακοί τόποι

 

Εξαιρετικά είναι τα sites του Center of African Studies του Stanford University (ιδιαίτερα η σελίδα με τους συνδέσμους

 http://library.stanford.edu/depts/ssrg/africa/) και το αντίστοιχο του Pennsylvania University (http://www.africa.upenn.edu/). 

 

Βιβλιοθήκες

 

Υπάρχουν αρκετές βιβλιοθήκες στην Αθήνα που διαθέτουν ένα περιορισμένο αριθμό βιβλίων για την Aφρική. Οι σημαντικότερες – εκτός από τη βιβλιοθήκη του Τμήματος που έχει την καλύτερη συλλογή - είναι η Βιβλιοθήκη του Παντείου Πανεπιστημίου (στο παλαιό κτίριο της οδού Συγγρού), η Βιβλιοθήκη του Πολιτικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών (Αιόλου και Κολοκοτρώνη) και η Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Μεσογειακών Μελετών (Λυκαβηττού 4). Ενδιαφέρουσες είναι επίσης η Βιβλιοθήκη του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών (Σίνα 31), η βιβλιοθήκη του Οικονομικού Πανεπιστημίου (στην οδό Πατησίων), η Βιβλιοθήκη του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου (Ελ. Βενιζέλου 70), η βιβλιοθήκη της Τράπεζας της Ελλάδος (στην οδό Πανεπιστημίου) και η βιβλιοθήκη του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης (Πειραιώς 228). Οι ελληνικές ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες διαθέτουν συλλογικό ηλεκτρονικό κατάλογο ο οποίος είναι διαθέσιμος στη διεύθυνση: http://www.unioncatalog.gr/ucportal/. 

URL ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ECLASS (ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΤΗΛΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ)

https://eclass.uop.gr/modules/auth/opencourses.php?fc=268